قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست؟
قرارداد هوشمند کد یا برنامهای است که در صورت تحقق شرایطی خاص، بهطور خودکار و بدون نیاز به واسطه دستوراتی را اجرا میکند.
بهزبان خیلی ساده، قرارداد هوشمند یا همان اسمارت کانترکت (Smart contract) یک کد برنامهنویسی است. این کد شامل یکسری دستورات است که روی بلاک چین پیاده میشود. در صورت رخدادن شرایطی خاص، این دستورات بهاجرا درمیآیند.
اصل کار قرار هوشمند بسیار ساده است:
اگر فلان اتفاق رخ داد، این دستورات را اجرا کن. اگر اتفاق دیگری رخ داد، دستور دیگر را اجرا کن و الی آخر.
ازآنجاکه بلاکچینهای باز مانند اتریوم امنیت بالایی دارند و بهراحتی دستکاری نمیشوند، قراردادهای هوشمند اکنون به یک نوآوریِ انقلابی تبدیل شدهاند که میتوانند افراد را از اعتمادکردن به واسطهها بینیاز کنند یا حداقل نقش اعتماد کورکورانه را کمرنگتر کنند.
جذابیت اصلی قرارداد هوشمند آنجاست که وقتی اجرا میشود، حتی خود توسعهدهنده هم نمیتواند مانع اجرای آن شود؛ مگر آنکه پیش از اجرا، فکر آن را کرده باشد.
جذابیت دیگر قرارداد هوشمند روی بلاکچینهای عمومی این است که بررسی کد آن برای همه آزاد است و همه میتوانند از پشتپرده کدها باخبر شوند.
برای درک بهتر قرارداد هوشمند، ابتدا بیایید قراردادهای معمولی را مرور کنیم:
قرارداد معمولی چیست؟
در زندگی روزمره با قراردادها زیاد سروکار داریم.
در حقیقت، یک قرارداد، توافقی است بین دو یا چند شخص که آنها را به چیزی در آینده متعهد میکند.
مثلاً محمد برای استفاده از خانه علی هر ماه به او مبلغی پرداخت میکند که به آن «قرارداد اجاره» هم میگویند. یا رضا تضمین میکند که در ازای گرفتن مبلغی پول، خسارتهای احتمالی ماشین سعید در تصادفات را پرداخت کند که به آن «قرارداد بیمه» هم میگویند.
کدهای کامپیوتری هم میتوانند نوعی قرارداد باشند؛ اما از نوع دیجیتالی.
بهعنوان نمونه، وقتی از اینترنت فایلی خریداری میکنید، در پشت صحنه کدهایی وجود دارند که برای آنها تعریف شده است: «اگر کاربر پول را پرداخت کرد و مبلغش کافی بود، لینک دانلود فایل را به او نمایش بده؛ در غیر این صورت پیغام خطا نمایش بده.»
برای اجرای قراردادهای عادی نیاز به واسطههایی داریم که مجبور هستیم به آنها اعتماد کنیم. این واسطهها میتوانند سرورهای متمرکز کامپیوتری باشند یا بانکها و دولتها و دفترخانهها.
تفاوت قرارداد هوشمند و قرارداد معمولی چیست؟
چیزی که قرارداد هوشمند را از قراردادهای عادی متمایز میکند، استفاده از فناوری بلاکچین است.
بهعبارت دیگر، قرارداد هوشمند کدی است که روی بلاکچین فعال میشود تا بدون نیاز به واسطهها، شرایط توافقنامهای را بین دو طرف بررسی و اجرا کند.
زمانی که قرارداد هوشمندی روی یک بلاک چینِ آزاد مثل اتریوم اجرا شود، دیگر متوقف نمیشود و هیچکس نمیتواند جلوی اجرای آن را بگیرد؛ مگر اینکه از قبل در کد دستوراتی برای جلوگیری از عملیاتها اعمال شده باشد.
با قراردادهای هوشمند میشود برنامهها و پروژههایی را توسعه داد که بدون هیچگونه واسطه و از کارافتادگی تا ابد به کار خود ادامه دهند. به این برنامهها برنامههای غیرمتمرکز (Dapp) هم میگویند.
منبع:ارزدیجیتال