یکی از مهم‌ترین مواردی که در آموزش بورس به آن اشاره می‌شود، حق تقدم سهام است. پس از این که سرمایه شرکت‌های افزایش پیدا می‌کند، سهامداران برای خرید سهام در بورس با این موضوع درگیر می‌شوند. البته احتمال می‌رود که بسیاری از سرمایه گذاران بازار بورس با مفهوم حق تقدم سهام آشنایی نداشته باشند. در همین راستا قصد داریم با ارائه این مقاله، درباره این موضوع توضیحات بیشتری بدهیم؛ بنابراین اگر شما از علاقه‌مندان به بازار خرید و فروش سهام هستید و درباره این مفهوم اطلاعات کافی ندارید تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
منظور از حق تقدم سهام در بازار بورس چیست؟(خرید سهام در بورس)
اگر از سرمایه گذاران پر و پا قرص این بازار هستید، باید بدانید با توجه به افزایش سرمایه یک شرکت، تعداد سهام آن هم افزایش به همان میزان افزایش پیدا می‌کند. به همین علت سهامداران شرکت مورد نظر انتظار دارند منافع و حقوق آن‌ها محفوظ نگه داشته شود، یعنی پس از افزایش سرمایه شرکت، میزان درصد مالکیت آن‌ها در شرکت با نسبت به دفعات قبل افزایش یابد.
در چنین شرایطی قانون تجارت حقوقی را برای سهامداران شرکت در نظر گرفته‌است، که بر اساس آن زمانی که یک شرکت تصمیم به فروش سهام جدیدی می‌کند، اولویت خرید سهام با سهامداران فعلی آن شرکت می‌باشد. به این اولویت خرید سهام در بورس در مقایسه با سهامداران جدیدتر، حق تقدم سهام می‌گویند. سهامداران با مطالعه نکات کلیدی درباره آموزش بورس می‌توانند به طور کامل در جریان این موضوع قرار بگیرند.
ارائه مثالی برای حق تقدم خرید سهام در بورس
تصور کنید سرمایه شرکتی 50 درصد افزایش پیدا می‌کند. در نهایت تعداد سهام آن به همان میزان افزایش می‌یابد. حالا تصور کنید شما از قبل 1000 سهم در این شرکت سرمایه دارید. اگر سرمایه شرکت افزایش پیدا کند و هیچ گونه تغییری در سهام شما ایجاد نشود باید بررسی کنید. زیرا درصد مالکیت شما در شرکت مورد نظر نسبت به دفعات گذشته بر اساس افزایش سرمایه کاهش می‌یابد.
اما برای این که درصد مالکیت شما در شرکت به ثابت باقی بماند و کاهش پیدا نکند، شرکت این امکان را برای شما فراهم می‌کند که با توجه درصد افزایش سرمایه، حق تقدم خرید سهام جدید ارائه شده در بورس با شما باشد؛ بنابراین حق تقدم شما به میزان 50 درصد از تعداد سهام جدید خواهد بود. در حالت مقدار به اندازه 500 حق تقدم خرید سهام در بورس به شما تعلق می‌گیرد.
آموزش بورس و چگونگی کاربرد حق تقدم
توجه داشته باشید که تنها وقتی سهام جدید از یک شرکت ارائه می‌شود، این موضوع صدق می‌کند و منظور آن از محل آورده نقدی افزایش سرمایه رخ داده‌است، اما زمانی که افزایش سرمایه در بازار بورس از محلی که سود انباشته‌ای دارد، اتفاق می‌افتد. سودی که به سهامداران شرکت تعلق دارد، به سهام تبدیل خواهد شد. در این صورت حق تقدم سهام وجود ندارد. پس از آن که افزایش سهام شرکت در مجمع به تصویب رسید، فرمی به عنوان گواهی حق تقدم خرید سهام برای سهامداران شرکت ارسال خواهد شد.
این فرم شامل اطلاعات افزایش سرمایه شرکت می‌باشد. همان طور که در مثال قبلی که گفتیم شما گواهی خرید 500 حق تقدم دارید و اگر تصمیم داشته باشید که درصد شما مالکیت شما در شرکت مورد نظر حفظ گردد و در افزایش سرمایه مشارکت داشته باشید، باید فرم ارسال شده را بر اساس مدت زمانی که مشخص شده است، پر کنید و برای شرکت بفرستید. اگر از انجام این کار صرف نظر کنید، شرکت تشخیص خواهد داد که شما قصد مشارکت در افزایش سرمایه ندارید. در ادامه با چگونگی تبدیل حق تقدم به سهم همراه شما خواهیم بود.
برای خواندن محتوای بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله زبان انگلیسی “7 روش ساده برای سرمایه‌گذاری با بودجه کم” را مطالعه کنید.
تبدیل کردن حق تقدم به سهم چگونه امکان پذیر خواهد بود؟
یکی از مواردی که در آموزش بورس به آن تاکید می‌شود، چگونگی تبدیل حق تقدم به سهم است. شما به عنوان سرمایه گذار در بازار بورس زمانی که فرم مشارکت در افزایش سرمایه را پر می‌کنید، باید به اندازه همان سرمایه آورده نقدی در نظر بگیرید؛ بنابراین باید بر اساس تعداد گواهی که به شما ارائه شده، اقدام به پرداخت مبلغی به معادل ارزش اسمی کنید. امروزه ارزش اسمی هر یک سهم در ایران به اندازه 1000 ریال می‌باشد. در نهایت با پرداخت 1000 ریال به ازای هر گواهی که در اختیار دارید، یک عدد سهم را از آن خود خواهید کرد.
اما موضوع مهمی که در این بین وجود دارد، مهلت پرداخت 1000 ریال بابت گواهی سهم است. یعنی اگر شما بتوانید در مدت زمان مشخص و تعیین شده این مبلغ را پرداخت کنید، پس از ثبت افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس کشور، تبدیل حق تقدم‌های شما به سهام عادی به شکل اتوماتیک خواهد بود. شاید درباره مدت زمان این پروسه سؤالی برای شما مطرح شده باشد، باید بگوییم که این پروسه از سه تا شش ماه به طول می‌انجامد.
در بازار بورس چگونه حق تقدم خود را بفروشیم؟
هستند تعداد زیادی از سرمایه گذاران بازار بورس که به استفاده از حق تقدم تمایلی ندارند و نمی‌خواهند در افزایش سرمایه شرکت مشارکت داشته باشند. به همین دلیل باید برای این افراد شرایطی را در نظر گرفت. پس از برگزاری مجمع، شرکت به منظور افزایش سرمایه، یک نماد اختصاصی حق تقدم در بازار برای شرکت ارائه می‌کند و سهامداران می‌توانند از طریق این نماد، اقدام به فروش حق‌های خود کنند. به عنوان مثال نماد شرکت ایران خودرو برای افزایش سرمایه خودرو می‌باشد، اما نماد حق تقدم آن‌ها به شکل خودروح است.
دوباره بر می‌گردیم به مثالی که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم، همان طور که گفتیم شما بعد از افزایش سرمایه، 1000 سهم خودرو و 500 حق خودرو خواهید داشت؛ بنابراین شما این امکان را دارید که مانند سایر سهام عادی، اقدامات لازم را برای فروش حق تقدم خود به واسطه کارگزاری و یا سیستم‌های آنلاین انجام دهید. قیمت حق تقدم به طور معمول 1000 ریال و نسبت به قیمت سهم عادی کمتر می‌باشد. اختلاف بین قیمت آن‌ها ممکن است به خاطر عوامل متعددی باشد.
حق تقدم و دامنه نوسان در بورس
دامنه نوسانی که برای خرید و فروش نماد حق تقدم وجود دارد، چیزی نزدیک به دو برابر دامنه نوسان سهام معمولی می‌باشد. بدین صورت که یک نماد حق تقدم ممکن است در کل روز نسبت به قیمت نهایی روز قبل مثبت یا منفی 10 درصد نوسان داشته باشد؛ بنابراین افرادی که در کنار خرید سهام در بورس به خرید و فروش حق تقدم سهام نیز می‌پردازند، باید با آگاهی و اطلاعات کامل این کار را انجام دهند. زیرا در این صورت احتمال می‌رود خرید و فروش حق تقدم، به میزان 20 درصد با نوسان مواجه شود، اما این نوسانی که شامل سهام عادی می‌شود، تنها 10 درصد می‌باشد.
مدت زمان باز بودن حق تقدم
یک شرکت زمان مشخصی برای خرید و فروش نماد حق تقدم در نظر می‌گیرد. بر اساس قوانین ارائه شده در بازار بورس، مدت زمان خرید و فروش نماد حق تقدم نباید از 60 روز کمتر باشد. در اغلب شرکت‌ها بازه زمانی دو ماهه تعیین می‌شود. در این مدت زمان کسانی که قصد مشارکت در افزایش سرمایه را ندارند، اقدام به فروش آن می‌کنند و در مقابل، افرادی که می‌خواهند به تازگی وارد مجمع سهامداران شوند خود را برای خرید نماد حق تقدم آماده می‌کنند.
کسانی که برای اولین بار تصمیم به خرید حق تقدم داشت باشند، باید بر اساس قوانین مبلغ اسمی سهم را به شرکت پرداخت کنند، در غیر این صورت آن‌ها سهم عادی نخواهند داشت. در این میان بسیاری از افراد از طریق خرید و فروش
حق‌های تقدم مانند سهام عادی سودهای خوبی کسب می‌کنند.
آیا در بازار بورس حق تقدم استفاده نشده داریم؟
ممکن است یکی از کارمندان شرکت از پر کردن فرم افزایش سرمایه شرکت صرف نظر کند و برای فروش حق تقدم خود اقدامی انجام ندهد. در چنین شرایطی به این گونه حق تقدم‌ها، حق تقدم استفاده نشده می‌گویند. با توجه به مسائل پیش آمده، شرکت تصمیم می‌گیرد از طریق آگهی و یا روش‌های حراج حق‌های تقدم را به فروش برساند. بعد از آن سود حاصل از فروش آن را برای سهامداران در نظر می‌گیرد.
قیمت حق‌های تقدم بستگی به روزهای آخر معامله دارد و با توجه به شرایط کمتر و بیشتر می‌شود. در هر حال باید توجه داشته باشید که همه افراد شرکت مشمول تصمیم‌های مجمع در هنگام افزایش سرمایه می‌شوند؛ بنابراین حق تقدم سهام متعلق به کسانی است که هنگام برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بازار بورس بوده باشند. این مقاله به مهم ترین نکته یعنی حق تقدم سهام در آموزش بورس و خرید سهام در بورس اشاره کردیم که امیدواریم برای شما مفید واقع شده باشد.
در ادامه پیشنهاد می‌کنیم مقاله “سهامداری به روش تک سهمی چیست؟” را مطالعه کنید.