چرا وقتی در کاری شکست می‌خوریم، احساس حقارت می‌کنیم؟ چرا فکر می‌کنیم که دیگر دنیا تمام شده است؟ چرا آن را یک نه اما صد گام به عقب می‌دانیم؟ صد گامی که برای خیلی از افراد احساس شرمساری به وجود می‌آورد. باید گفت که شکست واقعاً یک گام رو به جلو است. با اینکه جمله شعاری به نظر می‌رسد؛ اما باید گفت که واقعیت دارد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی اینکه چگونه درس گرفتن از شکست به موفقیت می‌رسد، بپردازیم.
در ابتدا چگونه درس گرفتن از شکست موفقیت آمیز است؟
از کودکی به ما می‌گفتند که شکست خوردن است و باید از آن دوری کرد و ترسید. از همان کودکی به ویژه در مدرسه پاسخ ندادن به سؤال معلم و گرفتن نمره کم باید خجالت کشید. خجالتی که متأسفانه گاهی شاهد خودکشی یا مرگ بعضی دانش آموزان بوده‌ایم. بر اساس تحقیقی که روانشناسان انجام داده‌اند، خاطرات شکست (البته که شکست نبوده) به جا مانده از دوران کودکی، تأثیر خود را در بزرگی روی افراد خواهد گذاشت. تأثیری که همراه با فرد تا آخر عمر هم خواهد بود؛ احساس خجالت برای سخنرانی در یک جمع تا نداشتن توانایی برای ارتباط با بقیه از نمونه بارز یادگیری ما در شکست‌های ابتدایی زندگی‌مان هستند.
تغییر چگونگی دیدن شکست
با استفاده از یک فرآیند سه مرحله‌ای می‌توانیم نگاه خود را به شکست تغییر دهیم: بررسی، پذیرفتن و پیشی گرفتن. در فاز بررسی باید از حوزه امن خارج شوید. دنیا را همانطور که است، ببینید. سعی کنید دنیای واقعی را کشف کنید و از آن لذت ببرید. مطمئناً در تجربه خود با شکست‌هایی روبرو می‌شوید. در اینجا باید وارد فاز دوم شوید و آن را بپذیرید. یک اتفاقی افتاده است.
دیگر نمی‌توان کاری کرد. پس هرچه هست حتی در بدترین نوع حالت خود قبول کنید؛ قبول با تمام وجود خود. هر شکست یعنی اینکه شما یک مرحله از کار خود را به درستی انجام نداده‌اید. شاید اصلاً تمام کارتان اشتباه بوده است. آیا به نظر شما یادگیری از آن بهتر است یا بی‌خیال شدن که باید حرف‌های دیگران را هم تحمل کنید. از شکست یاد بگیرید. چه عاملی باعث شکست شده و آن را اصلاح یا حذف کنید. به اصطلاح در فاز سوم پیشی بگیرید.
کنار آمدن با شکست
باید اول از همه قبول کنید که شکست پایان نیست. پایان همه ما مرگ است. پس تا وقتی زنده‌اید و توان حرکت دارید، چرا می‌خواهید که شکست را آخر دنیا بدانید؟ شما هنوز توان و قدرت ایستادگی را دارید. صاحب مک دونالد در سن 55 سالگی کسب‌وکار خود را راه انداخت؛ آن هم بعد از شکست‌های کامل در زندگی خود. هیچ وقت برای شروع دیر نیست. رسیدن به این تفکر سخت است؛ اما به راحتی می‌توانید به آن برسید.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله “موفقیت در کسب و کار چگونه امکان‌پذیر است؟” را مطالعه کنید.
شکست خوردن روتین
وقتی از دایره امن خود خارج شوید، هر لحظه با موارد جدیدی روبرو خواهید شد. مواردی که نمی‌دانید در آن موقع چه کاری انجام دهید و می‌تواند تجربه‌های تلخ داشته باشند؛ اما باید گفت که همه این‌ها می‌توانند شکست عالی باشند. شکست‌های روتین در حقیقت به جای اینکه شما را عقب بیندازد، می‌تواند چندین قدم شما را جلو بیندازد. با نشستن هیچ موفقیتی حاصل نخواهد شد. فرض کنید که شما به تازگی در محلی خانه خریداری کرده‌اید. از خانه تا ایستگاه مترو چندین راه مختلف وجود دارد؛ اما نمی‌دانید که کدام بهتر و کوتاه‌تر است.
پس باید هر کدام را امتحان کنید. آیا به نظر شما این امتحان کردن هر بار یک مسیر شکست است؟ خیر. درست است که گاهی یک مسیر زمان زیادی از شما را می‌گیرد؛ اما یاد در آن مسیر یاد گرفته‌اید که برای رسیدن به نقاط اصلی در آن محل همیشه راه مستقیمی وجود دارد. بعدشم در آن شکست احتمال اینکه با موارد زیادی هم در مسیر آشنا شوید، خیلی زیاد خواهد بود. برای مثال ممکن است که شما با یک قنادی معروف در یکی از خیابان‌های فرعی آشنا شوید. خود را در معرض شکست‌های منطقی و روتین قرار دهید.
اگر بخواهیم در یک پاراگراف خلاصه کنیم، باید گفت که اگر توان پذیرای شکست را ندارید، هیچگاه موفق نخواهید شد. شکست صد گام به جلو است. شما کاری انجام داده‌اید و موفق نشده‌اید؛ اما فهمیدید که اشتباهتان کجا بوده است. پس آن را اصلاح می‌کنید. بعد آن کار را برای پروژه‌های مشابه انجام نمی‌دهید، برای اینکه شکست برای شما به همراه خواهد داشت. به حرف‌های دیگران اهمیت ندهید؛ برای اینکه آن‌ها فقط حرف است. حرف هم در هوا گم خواهد شد. اگر شرکت دارید و فکر می‌کنید که شکست می‌تواند ضرر بدی به شما بزند، یک منتور به شما در این خصوص می‌تواند بهترین برنامه موفقیت را بدهد.