اوراق مشارکت به اوراق بهاداری گفته می‌شود که شخص دارنده‌ی آن اوراق، در طرح یا پروژه‌ای مشخص، مشارکت دارد.
بگذارید با ذکر مثالی برای‌تان توضیح دهیم:
فرض کنید که یک شرکت ساختمانی برای راه‌اندازی یک دپارتمان یا خط تولید جدید خود، احتیاج به سرمایه‌ای بالغ بر ۱۰۰ میلیارد تومان دارد. حال با توجه به سابقه‌ای که این شرکت دارا می‌باشد و پیشبینی کارشناسان مربوط به این حوزه، بررسی شده است که این شرکت، ظرف مدت پنج سال، با فروش محصولاتی که در همان دپارتمان جدید تولید می‌شود، می‌تواند جبران این ۱۰۰ میلیارد تومان پول را بکند. همچنین بررسی های کارشناسان نشان داده است که این شرکت می تواند سالانه بین ۲۰ تا ۳۰ درصد، افزایش سود آوری داشته باشد. به عبارتی کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که این طرح سودآوری مناسبی داشته و توجیه اقتصادی دارد. حال با این تفاسیر، یکی از بهترین راه هایی که می توان ای سرمایه ۱۰۰ میلیاردی را فراهم کرد، فروش اوراق مشارکت این شرکت می باشد.
سودی بدون ریسک
فروش اوراق مشارکت به سرمایه‌گذاران، باعث تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت مربوطه، برای ایجاد و ساخت خط تولید جدید، ایجاد دپارتمان جدید و … می شود. در واقع هر سرمایه‌گذاری که اوراق مشارکت طرح جدیدی را خریداری می‌کند، می تواند در سوددهی آن طرح، شریک باشد. به دلیل اینکه اوراق مشارکت، قبل از فروش به سرمایه‌گذاران، مورد بررسی کارشناسان قرار می گیرد و تنها در صورت سوددهی و توجیه اقتصادی داشتن، اجازه فروش صادر می‌شود، سودی تضمین شده و بدون ریسک، به سرمایه‌گذاران خود می‌رساند. اما چگونه می‌توان به واریز این سود به حساب سرمایه گذاران مطمئن بود و تضمین کرد که به تمامی سرمایه گذاران شود تعلق می‌گیرد؟ قطعا نمی‌توان تضمین داد که صاحبان طرح و مدیران شرکت، اقدام به واریز سود به حساب سرمایه گذاراند کنند. به همین دلیل، سود اوراق مشارکت، توسط دولت، بانک‌ها، یا نهادهای مالی معتبر تضمین شده و سهامداران اطمینان به خاطر برای پرداخت تمامی سودها دست پیدا خواهند کرد.
ویژگی‌های اوراق مشارکت
اوراق مشارکتی که قابل تعویض با سهام هستند:
به اوراقی گفته می‌شود که توسط یک ناشر بورسی منتشر می‌شود. این اوراق در زمانی که موعد پرداخت اوراق مشارکت
فرا می‌رسید یا زمانی که طرح جدید به افزایش سرمایه دست پیدا می‌کند، به سهام تبدیل می‌شود.
اوراق مشارکتی که قابل تبدیل با سهام هستند:
این نوع از اوراق مشارکت، توسط شرکت‌های سهامی عام منتشر می‌شود. در زمانی که موعد پرداخت اوراق مشارکت
فرا می‌رسد، به جای پرداخت اصل مبلغ سود کسب شده، با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، تعویض می‌شود.
اوراق مشارکت با نام یا بی‌نام:
اوراق‌های مشارکت، به دو نوع با نام و بی نام تقسیم می‌شوند. اوراق با نام، فقط به نام دارنده و خریدار آن اوراق می‌باشد و حتی با سرقت این نوع از اوراق نیز، امکان فروش آن وجود نخواهد داشت. اوراق بی نام، در وجه حامل می‌باشند؛ بنابراین باید در حفظ و نگهداری آن ها بسیار تلاش کرد.
نکاتی در رابطه با اوراق مشارکت
نکته اول: اکثر طرح‌هایی که اوراق مشارکت برایشان منتشر می‌شود، بازخورد طولانی مدتی دارند و سه یا چهار سال طول می‌کشد تا طرح مربوط، به سود کارشناسی شده برسد. به همین دلیل، هر سرمایه‌گذاری که اقدام به خرید اوراق مشارکت طرحی را کرده باشد، می‌تواند در هر زمان، با تحویل اوراق مشارکت خریداری شده‌ی خود، اصل پولش را دریافت کند. اما سود پرداخت شده به خریدار، کمتر از سود اصلی می‌باشد؛ زیرا خریدار زودتر از زمان مقرر شده، اقدام به فروش اوراق خود کرده است.
نکته دوم: سود اوراق مشارکت، معاف از مالیات می باشد و به همین دلیل، اکثر سرمایه‌گذاران این گزینه را برای
سرمایه گذاری انتخای می‌کنند.
نکته سوم: از آن‌جایی که هرچه شدت ریسک پذیری یک طرح کاهش پیدا کند، به همان میزان شدت سوددهی اش نیز کم می‌شود، نمی‌توان از اوراق مشارکت، انتظار سود بسیار بالا و کلانی را داشت. زیرا همانطور که در مطالب بالاتر عنوان کردیم، یکی از ویژگی‌های اوراق مشارکت، ریسک پایین و سود تضمین شده‌ی آن می‌باشد.
نکته چهارم: اوراق مشارکت در اکثر موارد، به صورت بی‌نام انتشار می یابد. به همین دلیل هرکسی که دارنده‌ی اوراق باشد، مالک آن محسوب می‌شود. پس باید بسیار در حفظ این اوراق کوشا بود. البته بانک‌هایی هستند که ضامن نگهداری اوراق مشارکت می‌باشند و محل مشخص و امنی برای نگهداری این اوراق دارند.